Đồng bạn không ưa thích cũng như kẻ dưới xa lánh. Yêu ai họ cứ tưởng tượng ai cũng tốt, cũng chung thủy như họ. Nó làm cho tinh thần họ thấy bị hạ bệ, nhục nhã càng làm đau xót càng cuồng loạn nổi lên chống đối lại.
Và bạn, tôi không trách bạn, chỉ xin bạn đừng quá dè dặt đến bi quan, cũng đừng vội vàng đến cẩu thả. Đó là những nét đại cương của con người lý tưởng mà bạn nhất định phải chiếm đoạt. Cách riêng cơ quan trong đầu có liên hệ đến tinh thần cách trực tiếp, phát triển rất nhanh chóng từ 15 đến 20 tuổi.
Tạitính thành thực, thẳng thắng tự nhiên chăng? Cũng có lẽ. Không như bực lão thành ngồi chẽ từng chản tóc kẻ tơ. Họ lấy làm cao cả theo kiểu nào đó vì biết mình là trai.
Còn văn thể thì họ coi là đồ xa lạ. Mấy câu Gần mực thì đen, gần đ èn thì sáng. Cái buồn của họ hiu hắt, nhẹ nhàng mà bảng lảng như thu về trong lòng người cô phụ.
Mà thời đại bây giờ là vậy đó bạn. Vì thứ thú vị đó mà nhiều bạn trai để hồn lỡ bước trong những giấc mơ đầy bóng gã, chiêm bao lẫn bóng nàng rất tai hại mà tôi sẽ bàn rộng ở một mục sau. Nó phải chiếu dọi nét mỹ miều của tâm hồn thì con người mới xứng với nhân phẩm.
Thưa bạn nếu được nhiều bà mẹ dạy cho con trai mình về tính giáo dục như vậy, chắc tuổi xuân tránh được nhiều hiểu lầm trong vấn đề nam nữ. Có nhiều bà vợ thiên hạ cho là tầm thường hay xấu xí mà ông chồng cho là đẹp trần ai có một. Nhưng một điều dễ nhận xét nhất là toàn thể thân xác bạn trai đòi hỏi sinh lực để phát triển.
Trước tác giả nầy có Platon kỹ lưỡng căn dặn: chỉ người nào yêu linh hồn bạn mới yêu bạn. Còn thầy rầy nặng họ thì ra khỏi lớp họ rảy dầu nhị thiên đường vào mắt, tắt đèn điện, đón ngã quẹo cho thầy vài bài học võ lực. Ơû thời đại ta cần những bàn tay tái tạo tâm hồn, cần những thủ lĩnh già tay ấn.
Họ tìm một bạn lịch sự trai, có mái tóc quăn kiểu náo đó, có cặp mắt mơ huyền, có đôi môi tươi thắm, có giọng nói như rót mật vào tai, có thân hình thùy mị, lối đi đứng tha thướt. Ai bàn với họ về cuộc đời thanh sạch, về lý tưởng thánh thiện họ thích lắm vì đầu óc chứa mầm xây dựng. Khởi đầu chương nầy tôi đã nói với bạn.
Biết lối ký ức của bạn trai trước khi vào thanh niên là lối căn cứ vào những gì ngũ quan cung cấp, nhà giáo dục có thể luyện cho bạn trai não nhớ sâu sắc. Tôi chỉ nhấn mạnh ở chỗ bạn trai đừng tỏ ra mình là phái yếu ở chỗ chạy theo mê say, thờ lạy ảnh giai nhân. Qua buổi tiền thanh niên rồi, bạn trai hay mắc tật hơi buồn cười nầy là vẫn ưa sự hợp lý song hễ hở môi là không lý luận mà lý sự.
Những nền giáo dục chỉ lo luyện trí mà không luyện tâm là những nền giáo dục phản nhân bản. Họ cũng có cách dồi dào nhưng tâm tính vui vẻ, nóng giận, yêu mến, oán ghét, bi ai, sợ sệt, thèm khát. Có nhiều tâm hồn thú thật với tôi nỗ lực học tập lắm nhưng trí vẫn nghe lâng lâng, hồn cứ trôi lạc vào những mơ mộng, nhất là mộng ái ân.