giáo dục bây giờ là chủ trí, lo cho tuổi trẻ biết nhiều để giựt cấp bằng. Điều nầy thường quá nhưng bởi nó thường quá nên ta không để ý cái bản năng mạnh và cái tài năng vượt thắng tức ý chí trong bạn trai. Tại duyên phận? Cũng có.
Họ tróc lưỡi, trợn mắt. Nhưng họ chơi với ai mà con người họ được nổi bật lên. Có một số bị hồ nnghi về đức thanh khiết.
Trong cuốn Psychologie des Foules, Gustave Le Bon nói con người lúc ở một mình cẩn thận tư tưởng, lời nói, hành vi, sống độc lập, nhưng khi hợp quần lại bị ảnh hưởng bởi tính chất quần chúng: tư tưởng, ăn nói hành động thay đổi kỳ lạ. Thích nhất của họ là được gặp bạn ở nơi thanh vắng để tỏ bày khúc nôi của lòng. Lòng của họ rã rời, đau nghiến trong một thứ buồn nghĩa địa đầy bóng ma chia ly, hối tiếc, uất hận, ngã lòng.
Còn sự sinh sản thân xác, Ngài cộng tác với người nam và người nữ. Tôi nói bổ túc vì chính vai trò sáng tạo sự sống, bạn trai đã được lãnh ở Thượng đế cách hoàn bị hơn. Vì ái tình thúc đẩy, vì chưa biết dưới hường có gai nhọn, vì tưởng ở đời ai cũng tốt bụng như mình nên bạn gái ngây thơ dễ dàng tin tưởng bạn trai muốn phá hoại đời họ.
Cả một sự thăng trầm về văn minh, sự tồn vong về hạnh phúc của bao nhiêu người tùy thuộc ở quyền lãnh đạo hay bổn phận tuân phục của họ. Nó tạo cho ta lầm lạc này là tưởng mình thấu triệt được người bạn trai mà mình thường tiếp xúc. Họ cũng trông thấy trong đó có sự vui vẻ, trẻ trung.
Trong thời ấu trĩ, các hạch sinh dục của bạn trai còn mầm nụ. Tìng trạng nầy đang tuiếp diễn ở ngoại quốc hay trong nước. Còn cái tật đi khoe nữa.
Một tháng sau, có thể gặp họ để tóc bò lan tới mép tai mà không hớt cũng không chải. Tuy mang một vài tật háo thắng khi sử dụng lý trí, người bạn trai đang ở trên đ à đi đến chỗ có bộ óc lý luận thông minh. Đừng gợi lại những kỷ niệm ghi bóng quả tim, để rót thêm cho nhiều tâm hồn buồn tợ một chén đầy, một giọt nước khiến cho tâm hồn khổ đau.
Cái buồn của họ hiu hắt, nhẹ nhàng mà bảng lảng như thu về trong lòng người cô phụ. Aùi tình có màu sắc nhục tình. Biết là vậy nhưng không khôn ngoan đề phòng tai nạn.
Đó, ngay khi bạn không bị buộc trói bởi một mối tình nào mà còn vậy, huống hồ neo tình bạn đã quăng sâu quá dưới một bến lòng. Một thiểu số bạn trai không hơn gì bạn gái. Mẹ là người mà họ trìu mến nhất mà cũng ngại việc tiếc lộ những tâm tư thầm kín.
Tôi lúc làm hiệu trưởng trung học, trong khi học sinh nam nữ thảo luận chung, hay nghe những câu đại khái của nam sinh: ối! Mấy chị mà làm gì! Để tụi tôi. Nếu khi ai hỏi về đời sống uyên ương của cha mẹ, người bạn trai e thẹn khó nói, bỏ lãng thế nào, thì họ cũng có những thái độ ấy khi bàn vấn đề nam nữ với người trong gia đình. Đến đây bạn cũng chưa thấy tôi bàn ngay vào bản chất ái tình của bạn trai.