Ai mà không hiểu luật biến hóa thì chỉ coi biển là một cảnh vĩ đại buồn chán. Nếu bạn coi thơ là một thể loại khó hiểu thì bạn hãy đọc cuốn tùy bút danh tiếng của Hazlitt về bản chất chung của các loại thơ. Có thời giờ thì bạn có thể kiếm ra được tiền bạc - thường là như vậy.
Chương trình lập ra thì phải theo nhưng không được coi nó như một ngẫu tượng phải thờ. Một thái độ như vậy tất nhiên là diệt hết hứng thú của 16 giờ đó và kết quả là nếu ông ta không tiêu phí thời gian đó thì cũng chẳng đếm xỉa gì tới nó cả, coi như ở ngoài lề đời sống. Trước khi tới bến xe, bạn phải kéo nó về có tới bốn chục lần.
Nhưng tôi chưa bao giờ thấy một bài tuỳ bút chỉ cách sống 24 giờ một ngày. Dùng thời gian đó cho hợp lý, cho hiệu quả là vấn đề khẩn cấp nhất. Vậy, chúng ta bắt đầu xét quỹ chi tiêu thời giờ mỗi ngày.
Đọc hết chương trước, chắc bạn thấy vui vẻ hy vọng và tự nhủ: "Anh chàng này sẽ chỉ cho mình một cách dễ dàng và không mệt nhọc để làm những việc mình muốn làm từ lâu nay mà không được". Bạn thừa nhận rằng tôi đã chọn ví dụ đó không phải vì nó có lợi đặc biệt cho thuyết của tôi chứ? Bạn sẽ thấy kết quả.
trong chương trước, tôi đã kể tên Marc Aurele và Epictete. Bạn cho điều đó là tự nhiên phải không? Vậy thì tại sao bạn lại ngạc nhiên khi tôi bảo rằng mỗi ngày trung bình bỏ ra một giờ luyên trí, sẽ làm cho óc bạn hoạt động hăng hái lên luôn luôn? Nhưng có nhiều mức độ.
Xin bạn nhớ; không ai cướp được bảo vật đó của bạn. Bây giờ chắc bạn mong tôi chỉ cho bạn một bí quyết kỳ diệu để có thể đạt tới mục đích của mình là thu xếp đời sống hàng ngày cho hoàn hảo, và do đó loại trừ được nỗi bất mãn kể trên. Vậy lúc đầu, xin bạn đừng làm nhiều quá.
Trước hết, xin bạn đề phòng nhiệt tình của mình. Một thất bại trong bước đầu có thể diệt lòng ham tu thân luyện trí, nên bạn phải đề phòng từng ly từng tí để tránh nó. Trong chương trình hàng ngày, tôi không dự tính thời giờ đọc báo.
Và càng ít suy nghĩ bao nhiêu thì càng ít có lý trí bấy nhiêu. Nhưng những điều tôi nói về âm nhạc có thể áp dụng vào những nghệ thuật khác. Bạn đừng sợ tôi sẽ bắt bạn chú ý đến nguyên tắc này, nguyên tắc nọ.
Tôi có thể nghe óc bạn như nghe điện thoại ở nên tai tôi vậy. Cho nên khi khởi sự công việc vĩ đại là sống một đời đầy đủ, dễ dàng với 24 giờ một ngày, chúng ta nên hết sức tránh mọi rủi ro trong những bước đầu. Một thất bại, tự nó, có đáng kể gì đâu nếu nó không làm mất lòng tự tin.
Tôi bắt đầu từ lúc thức dậy và chỉ kể những việc thầy làm, cuối cùng tôi mới chỉ cách nên dùng thì giờ đó ra sao. Khi óc ta thấm nhần chân lý chủ yếu này là không có gì xảy ra mà không có nguyên nhân thì chẳng những trí óc ta mở-mang thêm mà lòng ta cũng rộng rãi hơn. Tôi chỉ khẩn khoản thưa bạn rằng một đời sống không hợp với nguyên tắc là một đòi sống ngu muội, và muốn hành động hợp với nguyên tắc thì có mỗi một cách là mỗi ngày phải nhận xét, suy nghĩ và quyết định.