Thông thường, mọi người dễ dàng sử dụng chiếc mũ đen hơn là chiếc mũ vàng. Khi sử dụng chiếc mũ xanh da trời vào thời điểm bắt đầu cũng cho phép chúng ta chỉ ra kế hoạch hoặc chuỗi các mũ tư duy khác được sử dụng như thế nào trong cuộc họp. Trong cuốn “Lối tư duy mới lạ” và cuốn “Tư duy mới lạ dành cho các nhà quản trị” tôi đã đề cập kỹ đến điều này.
Chiếc mũ xanh tư duy liên quan đến những ý tưởng mới và những cách thức mới để xem xét sự việc. Không có “những khả năng” bạn chẳng thể nào có thể tiến lên. (Tuy nhiên có nhiều người làm việc chăm chí cả đời mà vẫn không thu được thành công).
Tôi phát minh ra thuật ngữ “tư duy mới lạ” năm 1967, thuật ngữ này nay là một từ chính thức trong tiếng Anh, trong các cuốn từ điển Anh ngữ Oxford đều in từ này trong danh mục từ vựng. Bạn không cần phải nói cụ thể tại sao bạn lại thích ý tưởng này. Phương thức tư duy "Sáu chiếc mũ" chỉ ra một lối tư duy khác.
Sẽ là không đầy đủ nếu chúng ta chỉ chú trọng đến mục đích rộng rãi của tư duy. Nhiều người sử dụng chiếc mũ đỏ tư duy để bộc lộ cảm xúc giống như việc sử dụng chiếc kèn Trumpet để thổi thật to những bản nhạc. Nhiều độc giả khi đọc cuốn sách này có lẽ chưa từng được nghe đến tên tôi hoặc khái niệm lối tư duy mới lạ của tôi.
…Điều tích cực ở đây là lúc này chúng ta đã biết được rằng anh ấy sẽ hành động. Và mục đích của tôi là chỉ ra cho các bạn thấy sự khác biệt trong cách tư duy, chứ không thuyết phục các bạn tin rằng tất cả những điều người Nhật làm thật tuyệt vời và chúng ta phải đua theo. Cách lý tưởng nhất là cả người tư duy lẫn người nghe đều áp dụng cùng lúc chiếc mũ xanh.
Nó không còn là việc chứng minh ai đúng, ai sai. Anh hãy sử dụng chiếc mũ xanh và nói về điều này. Khi chúng ta có được một trong những ý tưởng đó và đem ra thảo luận, chúng ta sẽ thấy vấn đề được xem xét một cách toàn diện hơn, ngay cả khi chúng ta xem xét theo lối đánh giá chiếc mũ vàng hay lối đánh giá chiếc mũ đen.
Một danh sách các danh từ thường dùng lại dễ sử dụng hơn so với mục từ trong một cuốn từ điển. Tuy nhiên, bằng việc sử dụng chiếc mũ đen, mọi người có cơ hội chỉ ra những thiếu sót trong quá trình tư duy. Vấn đề thử ba đó là sự mâu thuẫn giữa việc thoả mãn nhu cầu trước mắt và nhu cầu lâu dài.
Ví dụ, mở đầu cuộc họp, nếu người lãnh đạo bộc lộ ngay cảm xúc của mình, mọi người có xu hướng nêu ra những cảm xúc tương tự. Đó cũng là người có thể nêu ra vấn đề và được mọi người hưởng ứng tìm các giải pháp cho vấn đề đó. Đó có thể là những ý tưởng chưa hoàn chỉnh, những ý tưởng chưa thể ứng dụng được bởi vì chúng cần được hoàn chỉnh tiếp.
Hãy sử dụng chiếc mũ xanh và nói cho tôi biết tất cả các phương án thay thế. Liệu có cách nào khác để ý tưởng này cũng giúp chúng ta tiết kiệm như vậy? Chúng ta sẽ xem xét bây giờ hay để sau? Và chính sự "phán đoán kỹ càng" này là cách hiểu của cụm từ "khả năng trực giác" mà tôi muốn đem phân tích ở đây.
Bạn luôn có thể lựa chọn để làm như vậy. Chiếc mũ trắng ở đây chính là một công cụ nhân tạo, một thành ngữ giản đơn để mọi người thực hành lối tư duy mới một cách dễ dàng. Chúng ta hãy dùng xe buýt đưa mọi người đến những nơi có tuyết.