Nện em kế nữa đêm khó ngủ ở bếp

Người nào quên điều này sẽ ngồi một mình cô độc bên quầy nước. Baruch là một người cực kỳ giàu khi ông mất. Điều buồn cười về đam mê là tiền bạc thường đến theo sau.

về lâu dài chúng ta sẽ tạo dựng được danh tiếng xứng đáng với công sức của mình. Ông thích những công ty vĩ đại có tương lai dự đoán rõ ràng nhưng được bán với giá hời vì một sai lầm có thể sửa chữa được của bộ máy quản lý hay vì sự suy thoái của cả ngành hàng, hay vì thị trường đang đi xuống. Khi nhắc đến kẹo cao su là bạn nhớ đến Wrigley, khi nhắc đến một cửa hàng giá rẻ là bạn nghĩ đến Wal-Mart, và khi bạn nhớ đến một ly bia lạnh là bạn nghĩ đến Coors hay Budweiser.

Bài học lịch sử mà nhiều người không học được là khi công ty bị định giá quá cao so với giá trị kinh tế dài hạn, như vẫn thường xảy ra trong một thị trường giá lên, thì bất cứ thay đổi nào trong ngọn gió hy vọng cũng sẽ làm giá cổ phiếu rớt thảm hại và cuốn đi toàn bộ những nhà đầu tư nào đã trả giá quá cao. Nếu bạn không thể tin cậy họ lúc này, bạn sẽ không thể tin cậy họ sau này, vậy thì tại sao bạn phải tin cậy họ chứ? Những công ty Warren hiểu rõ thường rơi vào trong vòng đầu tư của ông; ngược lại những công ty ông không hiểu rõ rơi ra ngoài và thuộc về một người khác.

Chính là vì những nhà đầu tư cứ hết nhảy từ cổ phiếu này sang cổ phiếu khác, trả giá quá cao cho các công ty không có chút ít hy vọng nào biện minh cho giá cổ phiếu bằng thu nhập thực tế. Đầu tư là mua lại một phần công ty và ngồi nhìn nó phát triển; tiên đoán hay đầu cơ là ném hạt xúc xắc theo hướng ngắn hạn dựa trên giá cổ phiếu. Cách duy nhất để rời chỗ ngồi trong một thị trường tài chính nóng bỏng là phải tìm ra người khác sẵn sàng ngồi vào chỗ của mình, một điều không dễ tí nào.

Khi mới bắt đầu lập nghiệp Warren chỉ quan tâm đến tình hình tài chính của công ty, ông không thật sự để ý đến các sản phẩm do công ty sản xuất. Nhưng quan trọng nhất vẫn là sự liêm chính, vì nếu thiếu sự liêm chính thì hai phẩm chất còn lại, sự thông minh và nhiệt tình, sẽ giết chết bạn. Nếu tôi không thể kiếm tiền từ thị trường trị giá 5.

Vậy thì tại sao lại cố gắng cho một thứ mà không đem lại lợi ích cho bạn? Tại sao lại học hỏi để làm tốt với một công ty có cơ cấu kinh tế yếu kém và sẽ chẳng bao giờ mang đến cho bạn tí tiền bạc nào? Nếu bạn thấy mình đang ở trên một chiếc thuyền không biết đi về đâu, bạn nên nhảy khỏi thuyền và tìm đến một chiếc khác đang hướng ra biển lớn để thu về tài sản lớn lao - thay vì cố gắng vươn lên làm thuyền trưởng của một con tàu chậm chạp chẳng tiến đến một bến bờ tài chính nào cả. Đó là lý do vì sao mỗi năm Warren đều ngồi xuống và viết một lá thư dài cho các cổ đông giải thích về những sự kiện đã qua trong năm. Vậy thì tại sao lại cố gắng cho một thứ mà không đem lại lợi ích cho bạn? Tại sao lại học hỏi để làm tốt với một công ty có cơ cấu kinh tế yếu kém và sẽ chẳng bao giờ mang đến cho bạn tí tiền bạc nào? Nếu bạn thấy mình đang ở trên một chiếc thuyền không biết đi về đâu, bạn nên nhảy khỏi thuyền và tìm đến một chiếc khác đang hướng ra biển lớn để thu về tài sản lớn lao - thay vì cố gắng vươn lên làm thuyền trưởng của một con tàu chậm chạp chẳng tiến đến một bến bờ tài chính nào cả.

Không nhất thiết phải làm những việc vĩ đại mới gặt hái thành quả vĩ đại. Blaise Pascal, nhà toán học và triết học người Pháp, đã từng nói: Bất hạnh của con người đều xuất phát từ việc họ không thể ngồi yên trong phòng một mình. Tôi nhận ra mình thường hay trích dẫn lời của ông, hoặc bật lên những suy nghĩ về chúng như một cách để ngăn mình khỏi mắc sai lầm, không bị cuốn vào cơn cuồng phong náo nhiệt của thị trường đang lên.

Liêm chính là một nguyên liệu chính trong triết lý quản lý của Warren. Wall Street là nơi duy nhất có những người lái Rolls-Royce đến xin ý kiến của những người đi xe điện ngầm. Đối với ông, mức giá phải trả hôm nay là dựa trên những thu nhập trong tương lai có thể chẳng bao giờ có, và thường đúng là chẳng bao giờ có: Khi không có thu nhập, niềm hy vọng giúp giá cổ phiếu đứng vững bỗng nhiên sụp đổ, lực hấp dẫn sẽ kéo giá xuống đáy đại dương, với vận tốc đáng kinh ngạc.

Một nhà quản lý công ty giỏi không thức dậy buổi sớm mai và quyết định: Hôm nay là ngày tôi phải cắt giảm chi phí, cũng như họ không thức dậy và quyết định phải luyện thở. Chúng tôi cũng đưa vào đây cách giải thích của những người đã dày công nghiên cứu Buffett để làm bối cảnh và mởcánh cửa giúp các bạn khám phá thêm những ẩn ý sâu xa bên dưới ngôn từ. Nhưng không giống Đức Chúa trời, thị trường không tha thứ cho những kẻ không biết mình đang làm gì.

Warren khai thác tất cả những sai lầm này. Phản ứng dây chuyền này tạo ra cơ hội mua vào nếu giá trị kinh tế dài hạn của công ty vượt quá mức giá chào bán. Vì một số lý do mà người ta quyết định dựa trên xu hướng giá cả chứ không dựa trên giá trị.